Supplementen rage; voegt het nu werkelijk iets toe voor je gezondheid of is het zonde van het geld?

Ik merk regelmatig in mijn omgeving en bij cliënten dat ze zich verbazen over het feit dat ik supplementen in huis heb. Want ‘jij lost toch alles op met voeding?’ En ‘Maar jij gebruikt voeding toch als medicijn?’ 

Laten we even voorop stellen dat ik al jarenlang diepgaand en met passie bezig ben om puur, zoveel mogelijk onbewerkt en gezond te leven waarvoor onze genen gemaakt zijn. En als jouw doel is tekorten te voorkomen en daarmee je gezondheid te optimaliseren, zijn pure en onbewerkte voeding, een gezonde leefomgeving, beweging en ontspanning dé pijlers. Ik zal dan ook altijd streven naar gezondheid te realiseren met voeding op nummer één en supplementen komen op de tweede plaats. Dat gezegd hebbende zie ik dagelijks in mijn praktijk dat supplementen een snelle, positieve impact kunnen hebben op iemand zijn gezondheid en vermindering geeft aan de klachten waarmee ze binnen zijn gekomen. Maar dan moet je wel de juiste supplementen nemen. Daarmee bedoel ik; niet iedereen heeft dezelfde behoeftes en de kwaliteit en vorm van het supplement zijn van uiterst belang.

Helaas zie ik bij de standaard client een voedingspatroon en leefstijl (waardoor ze dus ook klachten hebben gekregen en ziek zijn geworden) dat je met voeding alleen niet uitkomt om ze zichzelf optimaal te voelen. De reguliere zorg schrijft steeds meer over de onzin van supplementen en dat mensen in Nederland vaak geen tekorten hebben. Dat het zelfs schadelijk is zomaar een supplement te nemen en dat het bij uitstek weggegooid geld is. Onlangs zag ik nog een poster hangen bij de huisarts dat supplementen niet nodig zijn en mensen vrijwel geen tekorten hebben, zeker niet als ze leven volgens het Voedingscentrum.
Vanuit mijn jarenlange ervaring met het voorschrijven van supplementen en dagelijkse toepassing bij mijzelf en mijn naasten, heb ik dit artikel geschreven.

Huidige voeding bevat niet alle voedingsstoffen

Hoe komt dit?

Inname

De doorsnee client en ook standaard Nederlander, eet volgens de RIVM peiling van 2012-2016 ongeveer 130 gram groente en 130 gram fruit (1), terwijl het Voedingscentrum al 250 gram per dag aan groenten adviseert. Slechts 15% van volwassenen haalt de richtlijn van 250 gram per dag.  Mijn persoonlijke visie en wat ik heb ervaren bij cliënten, is dat cliënten zich vaak veel beter gaan voelen bij een inname van 500 gram verse, onbewerkte en vaak ook biologische groenten.  Hiermee kun je dus daadwerkelijk wel stellen dat veel mensen binnen onze samenleving te weinig voedingsstoffen binnenkrijgen. Hierdoor zie ik vaak tekorten naar voren komen uit de bloedtesten die ik afneem. Bekende tekorten zijn vitamine D, vitamine C, vitamine B11, B12, jodium, kalium en magnesium.  Volgens ook het RIVM is vooral de inname van kalium, magnesium, B11 en vitamine D te laag. Volgens de twee artsen, R. Verheesen eb C. Schweitzer, worden veel gezondheidsklachten van mensen veroorzaakt door een te laag jodiumgehalte. Volgens hen hebben meer dan 6 miljoen Nederlanders een tekort aan jodium, met grote gevolgen voor de schildklier. (2)

Bodem

Door uitputting en verarming van de bodem bevatten niet-biologische groente en fruit een flink verminderd vitamine en mineralen gehalte als je dit vergelijkt met een de jaren 80. Je zal dus vandaag de dag meer voeding moet eten dan voorheen om dezelfde nutriënten binnen te krijgen.

In de tabel hierboven zie je duidelijk een drastische afname in voedingsstoffen. Genoemde oorzaken in het rapport zijn raffineren en bewerking van voedsel, productiemethoden (veredeling, verandering van rassen, gewasbescherming, kunstmest, bodembeheer etc)
Calcium, fosfor en magnesium zijn nauw verbonden met elkaar en dienen in balans te zijn. Het hoge fosfor gehalte in combinatie met het verlaagde calcium en magnesium gehalte in voeding betekent voor velen een negatief effect op de bot- en gebitsgezondheid.

Een paar voedingsmiddelen uitgesplitst, periode 1985/2002
(Bron: 1985 Geigy Zwitserland, levensmiddelenlaboratorium Karlsruhe/sanatorium oberthal)

Bron: Thomas rapport
Link tussen hersen gerelateerde klachten en tekorten aan mineralen en sporenelementen:

Bewerkte voeding en raffineren

Talloze producten in de supermarkt (witmeel, jozozout, witte pasta, witte rijst, witte suiker, oliën) zijn hoog bewerkt en geraffineerd met als gevolg dat de voedingsstoffen verloren zijn gegaan. Ook andere bewerkingen aan voedsel, opslagmethoden, sealen etc. gaan ten koste van veel voedingsstoffen. Hierdoor behoudt voeding zijn waarde dus nog minder en krijg je ten opzichte van de voeding voor de tijden van bewerkte voeding uit uitgeputte grond, dus nog maar bar weinig binnen aan volwaardige voedingsstoffen.

Het verteren van voedsel kost energie, die je lichaam uit mineralen en spoorelementen haalt. Geraffineerde producten bevatten deze niet dus met deze voeding haal je de energie uit je lichaam. Het kost je energie; letterlijk, zonder dat je er iets voor terug krijgt. Je wil juist voeding eten die je energie geeft voor een optimale energie aanmaak in het lichaam.

Jozozout is, ten opzichte van bijvoorbeeld Keltisch en Himalaya zeezout, ontdaan van zo’n 84 waardevolle mineralen en sporenelementen. Ook oliën als zonnebloemolie is door raffineren zijn voedingsstoffen kwijtgeraakt.

De standaard westerling eet nog maar gemiddeld 5% onbewerkte voeding. Aangezien bewerking leidt tot afname in voedingsstoffen is het niet raar te bedenken dat de mens met het huidige voedingspatroon tekorten oploopt. Vooral B-vitamines zijn zeer gevoelig voor licht, hitte en zuurstof. Zie mijn ander artikel over de kracht van B-vitamines. 

Andere mogelijke oorzaken van tekorten

Dit zijn echter niet de enige redenen van tekorten die de mens in onze huidige samenleving kan oplopen.

Zonuren 

Nederland heeft al weinig zonuren. Als de zon schijnt wordt ons geadviseerd zoveel en vaak mogelijk zonnebrand crème te smeren. Dit blokkeert de opname van vitamine D.  Hierdoor is het niet verwonderlijk dat velen een tekort hebben aan vitamine D. De opname wordt ook gehinderd met kleding. Het is dus belangrijk onze huid bloot te stellen aan de zon om de vitamine D te kunnen opnemen. Dit is helaas met voeding niet op te lossen aangezien vitamine D vrijwel niet in voeding voorkomt. Andere risico factoren voor laag vitamine D opname is ouderdom en donkere huidskleur. Vitamine D is o.a. belangrijk voor botgezondheid, vaatgezondheid en ook voor de hormonen. Tekorten kunnen hierdoor mede leiden tot verminderde botdichtheid, bloeddruk problemen, diabetes, depressie, ontstekingen in het lichaam en chronische aandoeningen. De reguliere zorg legt de ondergrens bij 40 mmol/L maar onderzoek heeft (Dr. Tello, Harvard universiteit) aangetoond dat een minimale waarde van 80 mmol/L een gunstig effect heeft op o.a. vaatgezondheid.

Medicijngebruik

Medicijngebruik maakt de behoefte aan bepaalde voedingsstoffen groter. Voordat je meteen gaat opzoeken wat de gevolgen zijn van jouw medicatie in de opname van voedingsstoffen en dan een supplement hiervoor gaat aanschaffen, raad ik je aan contact met mij op te nemen. Want supplementen kunnen interacties geven met medicijnen en de werking verminderen. 

Sport

Mensen die op hoger niveau sporten of vaak intensief sporten en veel bewegen hebben een verhoogde behoefte aan verschillende voedingsstoffen. 

Milieu

Zware metalen en xeno-oestrogenen vergroten onze behoefte aan voedingsstoffen. Ons lichaam moet alle schadelijke stoffen die we via water, ademhaling of voeding binnenkrijgen neutraliseren en ontgiften. Hierbij betrokken zijn verschillende voedingsstoffen, die niet altijd voldoende aanwezig zijn. Bovendien zouden deze voedingsstoffen eigenlijk gebruikt moeten worden voor andere belangrijke processen in ons lichaam.

Essentiële voedingsstoffen worden verbruikt

Er zijn belangrijke dingen in ons eten die ons lichaam nodig heeft om gezond te blijven. Soms gebruikt ons lichaam veel van deze dingen om goed te kunnen werken. Als je veel eten eet dat je lichaam zuur maakt, dan heeft je lichaam extra mineralen en sporenelementen nodig om het bloed minder zuur te maken. Dit is waarschijnlijk een van de redenen waarom mensen steeds vaker op jonge leeftijd last krijgen van zwakke botten; de mineralen die normaal gesproken helpen bij sterke botten worden gebruikt om het zuur in het lichaam tegen te gaan. In grote lijnen zou 80% van ons eten minder zuur moeten zijn en 20% mag wat meer zuur zijn, zodat de balans in ons lichaam goed blijft.

Bloedsuikerspiegel stabilisatie

Veel gebruikelijke voeding zorgt ervoor dat onze bloedsuikerspiegel te snel en te lang stijgt. Denk bijvoorbeeld aan aan suiker, brood, sap, frisdranken, alcohol, tarwe, mais, aardappelen etc. Het is dus niet zo vreemd dat er constant maatregelen genomen moeten worden om onze bloedsuikers weer in goede banen te leiden.

Chronische klachten/ontstekingen

Chronische klachten en ontstekingen leiden tot een verhoogde behoefte aan voedingsstoffen. We hebben namelijk meer voedingsstoffen nodig om te herstellen. Vooral wanneer de eetlust beperkt wordt door ziekte, is het belangrijk om supplementen te gebruiken om tekorten aan te vullen.

Mensen met weinig energie, chronische aandoeningen of ernstige ziektes zoals kanker, moeten voorzichtig zijn met het nemen van supplementen zonder professioneel advies. Het is zeer onverstandig op eigen houtje te gaan beginnen met supplementen. 

Je bent wat je verteert

Dit is een van de grootste oorzaken in mijn ervaring, van het ontstaan aan tekorten.
Miljoenen mensen in Nederland slikken cholesterol-, maagzuurremmers of andere medicijnen. Bovendien zijn spijsverteringsklachten (als chronische obstipatie of diarree, winderigheid, lever & gal problemen of een lekke darm) voor velen een dagelijks ongemak waarmee mensen hebben leren leven en vaak zien ze dit niet eens meer als abnormaal. Het hoort er gewoon bij denken ze dan. Maar dit zijn juist wel de klachten die ervoor zorgen dat voedingsstoffen niet goed worden afgebroken en dus al helemaal niet goed worden opgenomen. Alleen goed verteerd voedsel kan in een goed werkende darm worden opgenomen.

Het voordeel van supplementen

Supplementen fungeren als poort openers; ze zijn dus de sleutel om de poort te openen. Stel jezelf voor dat jouw celwand hard is geworden door verkeerde voedingsstoffen; tekorten aan omega 3 vetzuren en een overschot aan omega 6 vetzuren bijvoorbeeld. Deze celwand laat geen voedingsstoffen meer door. Om de celwand weer flexibel te maken en te openen voor de opname van voedingsstoffen, heb je een supplement nodig en volstaat alleen goede voeding niet meer. Ook kan het zijn dat supplementen een extra boost geven aan de gezondheid. Je kunt dan ook jouw gezondheidsdoelen wel behalen met alleen de juiste voeding, maar dan zul je veel langer en intensiever bezig zijn. Hier gaat de voorkeur vaak niet naar uit bij cliënten; ze willen graag snel resultaat zien en zich anders voelen. Dan is een goed supplement een oplossing.

Nadelen van supplementen zijn er uiteraard ook.

Hier zijn de belangrijkste:

1. Slechte kwaliteit en opneembaarheid

Er zijn veel supplementen van lage kwaliteit op de markt. Goedkope supplementen bevatten vaak onopneembare anorganische mineralen en synthetische vormen van vitamine B11, B12, D en E. De verhoudingen tussen stoffen kunnen ook niet altijd kloppen bij goedkope merken. Het is belangrijk om advies in te winnen en te kiezen voor een betrouwbaar merk met o.a. vitamine B6 in de P-5-P vorm. Anders krijg je een Sven Kramer probleem. 

2. Supplement….. what else?!

Sommige mensen vertrouwen te veel op supplementen en negeren mogelijke onderliggende problemen die professionele hulp vereisen. Ze denken; oh maar ik neem toch een supplement. Dan krijg ik lekker alles binnen dat ik nodig heb en hoef ik verder nergens meer naar om te kijken. Zo werkt het dus niet!

3. Interacties 

Er kunnen contra-indicaties en interacties optreden, vooral bij het gelijktijdig gebruik van medicijnen en kruidensupplementen. Medicatie kan niet meer goed gaan werken, je kunt ziek worden of een heftige reactie krijgen. Het is dus belangrijk om goed geïnformeerd te zijn met deskundig advies, vooral als je al medicijnen gebruikt of een ernstige ziekte hebt.

4. Balans nog meer scheef trekken

Het onevenwichtig gebruik van bepaalde supplementen kan de balans verstoren. Wanneer je bijvoorbeeld vitamine B12 extra inneemt en geen vitamine B11 terwijl je ook een B11 tekort hebt dan wordt de balans tussen deze twee vitamines nog schever. Hierdoor ga je meer klachten ervaren terwijl je denkt goed bezig te zijn met het innemen van vitamine B12. 

5. Ongezonder gaan eten

Voeding komt altijd op de eerste plaats en een supplement dient slechts ter aanvulling te worden gebruikt. Het is dus geen vervanger voor een gezond eetpatroon.

6. Overdaad

Overmatig gebruik van supplementen kan schadelijk zijn, net zoals eenzijdig eten. Het is dus altijd verstandig en aan te raden het advies van een deskundige in te winnen. Hierbij kan ik je helpen dus schroom niet contact op te nemen! 

Orthomoleculaire waardes en doseringen

Onlangs zag ik een video van Arjen Lubach voorbij komen over supplementen. Hierbij stelt hij o.a. de vraag waarom de orthomoleculaire wereld zo’n hoge doseringen hanteert. Nu je bovenstaand artikel hebt gelezen, dan snap je al wat hierop het antwoord mede is. Ik leg dit nog nader uit.

De RI (Referentie Inname) is een OPINIE van de Europese Commissie over hoeveel een gemiddeld gezond persoon in Europa van een bepaald nutriënt dagelijks nodig heeft om ziekte te voorkomen en gezond te blijven.
Wat is de definitie van ‘gezond’ volgens de Europese Commissie:’ de afwezigheid van ziekte’.

Dus deze RI is de standaard hoeveelheid die de gemiddelde Europeaan nodig heeft om ziekte te voorkomen. Hierin wordt geen rekening gehouden met geslacht, leeftijd, etniciteit, persoonlijke situatie, chronische ziektes, ontstekingen, sport etc.

Binnen Europa zijn er echter grote verschillen alleen al in leefstijl en voeding. In warme landen wordt bijvoorbeeld een siësta gehouden en eten ze laat in de avonduren. Italianen die geen mediterraans dieet volgen eten voornamelijk pasta, pizza en dus veel ‘snelle’ koolhydraten met o.a. gluten. Landen als Oostenrijk liggen niet aan de zee en zeegroenten of vissoorten uit de zee worden dus ook nog minder geconsumeerd dan landen grenzend aan zee. Mijn punt hierin is; Europa bevat veel verschillende culturen met verschillende eet- en leefgewoontes. De top 5 ziektebeelden zijn niet in ieder Europees land hetzelfde en dus ook de behoeftes en voedingstekorten niet.

Over alle Europese landen moet wel één richtlijn worden gesteld dus wat gebeurd er? Een veilige gemiddelde dosis voor iedereen ongeacht geslacht, etniciteit, woongebied / klimaat, persoonlijke behoeftes. 

De RI is dus absoluut niet hetzelfde als een maximale aanbevolen dagdosering of toxische grens.

Vaak zie je hogere doseringen bij vitamine B12 en bij magnesium. Waarom is dit? Veel mensen ervaren tegenwoordig stress en zijn snel overprikkeld en onrustiger. Beide vitamines worden hierdoor in hoge mate verbruikt, waardoor de behoefte stijgt. Eet je suiker? Dan heb je nog veel meer van deze voedingsstoffen nodig. Bij B12 is het ook zo dat de opname sterk afhangt van de maagfunctie, maagzuur en darmfunctie. Is dit niet goed? Dan zul je de vitamine slecht opnemen uit voeding.

Zo adviseer ik mensen ook een hogere dosering te nemen aan vitamine D3 en K2 dan de RI aangeeft. Waarom? Wij wonen in een kouder land, verder weg van de evenaar als onze mediterraanse mede Europeanen. Wat voor effect heeft dit nou op vitamine D3 en K2 zou je zeggen? En wat betekent dit voor onze gezondheid. Volgens de Amerikaanse Journal van Hypertensie (hoge bloeddruk), geschreven door artsen, heeft onderzoek aangetoond dat hoe verder je van de evenaar woont, des te hoger het risico op hoge bloeddruk. Ook is de bloeddruk doorgaans hoger in de wintermaanden dan zomermaanden. Het blootstellen van de blote huid aan zonlicht beïnvloedt de bloeddruk dus direct o.a. omdat je lichaam door je huid vitamine D aanmaakt en dit verlaagt de bijschildklier hormonen die bloeddruk verhogen. Tegelijkertijd remt vitamine D ook het RAS (renine-angiotensinesysteem) wat jouw bloeddruk reguleert. Een tekort kan dus resulteren in hoge bloeddruk. Verder is uit onderzoek ook gebleken dat een vitamine D tekort vrijwel altijd gepaard gaat met insuline resistentie waardoor je verhoogde triglyceriden waardes, cholesterol en hoge bloeddruk kunt krijgen. Daarnaast heeft Dr. Fisher (arts, professor en wetenschapper) aangetoond dat blootstelling aan UV-straling de afgifte van endorfine (gelukshormonen) verhoogd. Deze verlichten pijngevoelens en geven een geluksgevoel. Een gevoel van euforie en dus een natuurlijke tegenhanger van stress, wat belangrijk is bij de behandeling van hypertensie. Hierdoor kun je stellen dat mensen die verder verwijderd zijn van de evenaar en minder zonuren genieten, dus ook stress gevoeliger zijn en meer stress ervaren.

Daarnaast komen er nog andere factoren bij kijken, namelijk etniciteit (hoe donkerder de huid, des te minder vitamine D je kunt opnemen), leeftijd (hoe ouder hoe minder makkelijk je vitamine D kunt opnemen door verminderde huidfunctie), zwangerschap (zwangere heeft een verhoogde behoefte).
Uit onderzoek van meer dan 3.000 personen is ook gebleken dat je 244% meer vitamine D3 nodig hebt in supplement vorm als je niet ook voldoende magnesium en vitamine K2 gebruikt. Heb je dus een tekort aan een van deze, dan moet je een sterk hogere dosering innemen om tot dezelfde bloedwaarde te komen.

De wetenschap adviseert een dagelijkse bloedwaarde van 40-60 µg aan vitamine D voor algemene gezondheid. Om tot deze waarde te komen heeft dus niet iedereen dezelfde dosering supplementen nodig. Een italiaan die in Zuid-Italië woont en veel buiten is in de zon zal geen supplement nodig hebben. Maar bij mijn cliënten kijk ik altijd naar het individu. Wie zit voor mij? Hoe veel komt deze persoon in de zon? Hoe vaak bedekt hij/zij zich als hij/zij buiten is? Zijn er factoren die meespelen waarom vitamine D minder goed aangemaakt kan worden door de huid, lever of darmen ( ja deze spelen allemaal een rol in de omzetting van UV straling naar vitamine D3).

Een bloedtest is dus het beste middel om te zien hoe je ervoor staat en welke dosering supplement je nodig hebt om tot een goede bloedwaarde te komen. Neem contact met mij op om te kijken welke behoeftes jouw lichaam heeft!

Literatuurlijst:
 1) https://www.rivm.nl/sites/default/files/2018-11/Factsheet%20Voedselconsumptie%202012%20-%202016%20Wat%2C%20waar%20en%20wanneer.pdf
2) https://www.trouw.nl/nieuws/veel-korte-lontjes-zouden-kampen-met-jodiumtekort~b776334e/?referrer=https://www.google.com/