Supplementen rage; voegt het nu werkelijk iets toe voor je gezondheid of is het zonde van het geld?

Laat ik beginnen met één duidelijkheid: mijn doel is tekorten voorkomen en daarmee gezondheid optimaliseren zowel voor mezelf als mijn cliënten. Fundamenteel hierbij zijn biologisch onbewerkte voeding, een gezonde omgeving, beweging en ontspanning. Ik streef er ook altijd naar gezondheid te realiseren met voeding op de eerste en supplementen op de tweede plaats.
Dat gezegd hebbende zie ik dagelijks in mijn praktijk dat de juiste supplementen een snelle, positieve impact kunnen hebben op de gezondheid van mijn cliënten en vermindering geeft aan de klachten waarmee ze binnen zijn gekomen. Want niet iedereen heeft dezelfde behoeftes plus de kwaliteit en vorm van het supplement zijn van uiterst belang in de werking op het lichaam en de gezondheid.

Jammer genoeg zie ik bij de standaard client een voedingspatroon en leefstijl (waardoor ze dus ook klachten hebben gekregen en ziek zijn geworden) dat je met voeding alleen niet uitkomt om ze zichzelf optimaal te voelen. 

Steeds meer wordt geschreven over de onzin van supplementen en dat mensen in Nederland geen tekorten hebben als ze gezond eten. Dat het zelfs schadelijk is zomaar een supplement te nemen en dat het bij uitstek weggegooid geld is. Onlangs zag ik nog een poster hangen bij de huisarts dat supplementen niet nodig zijn en mensen in Nederland vrijwel geen tekorten hebben. Echter heeft recent onderzoek van o.a. de Alliantie Voeding voor Gezonde Generatie (AVGG) (onderdeel van de nierstichting), uitgewezen dat 80% van wat supermarkten promoten en verkopen ongezond is. Bijna alles in de reclame folders is ongezond en wordt met hoge kortingen aangeboden om mensen te verleiden te kopen. De voedingsmiddelen industrie geeft hier miljarden aan uit op jaarbasis, vaak helaas gericht op kinderen. Het is op deze manier vrijwel onmogelijk voor mensen en kinderen, om gezonde keuzes te maken. Hiernaast rijst ook een andere vraag…. Namelijk, wat is gezond eten precies? En wie bepaalt dit? Een hoop desinformatie wordt natuurlijk ook verspreid en hoe weet je dan als leek wie je moet geloven?
Van voeding als suiker, koekjes en taart weet men inmiddels wel dat het ongezond is maar bij een groot gebied binnen voedingsmiddelen heerst hevige discussie over wat gezond is en wat niet. Voeding is dan ook geen exacte wetenschap met formules die geen interpretatie toelaten. Wat voor de ene mens gezond is, kan ongezond zijn voor een ander. Bij voeding en gezondheid optimaliseren gaat het dus om een op de mens persoonlijk gerichte interpretatie door kundige mensen, onderbouwd met een dijk aan informatie over voedingsmiddelen en het menselijk lichaam.
Hiernaast is het ook van belang je te beseffen dat veel nieuwsberichten en media verspreidingen erop gericht zijn sensatie creëren, lezers winnen en geld verdienen op hun manier. Nuanceringen binnen de wetenschap laten ze hierdoor vaak weg en zo krijgt de consument een deel van het complete verhaal niet mee.
Ook Arjen Lubach heeft een kritische aflevering over supplementen gemaakt met vooral de vraag waarom torenhoge dosissen t.o.v. de RI. Ik ga hier onder in het artikel verder op in.

Vanuit mijn eigen ervaring met het voorschrijven van supplementen en dagelijkse toepassing bij mijzelf en mijn naasten, heb ik dit artikel geschreven en ga ik verder in op voeding en supplement gebruik.

Huidige voeding bevat niet alle voedingsstoffen

Hoe komt dit?

Inname

De doorsnee client en ook standaard Nederlander, eet volgens de RIVM peiling van 2012-2016 ongeveer 130 gram groente en 130 gram fruit (1), terwijl het Voedingscentrum al 250 gram per dag aan groenten adviseert. Slechts 15% van volwassenen haalt de richtlijn van 250 gram per dag.  Mijn persoonlijke visie en wat ik heb ervaren bij cliënten, is dat cliënten zich vaak veel beter gaan voelen bij een inname van 500 gram verse, onbewerkte en vaak ook biologische groenten. Hiermee kun je dus daadwerkelijk wel stellen dat veel mensen binnen onze samenleving te weinig voedingsstoffen binnenkrijgen. Hierdoor zie ik vaak tekorten naar voren komen uit de testen die ik afneem. Bekende tekorten zijn vitamine D, vitamine C, vitamine B11, B12, jodium, kalium en magnesium.  Volgens ook het RIVM is vooral de inname van kalium, magnesium, B11 en vitamine D te laag. Volgens de twee artsen, R. Verheesen eb C. Schweitzer, worden veel gezondheidsklachten van mensen veroorzaakt door een te laag jodiumgehalte. Volgens hen hebben meer dan 6 miljoen Nederlanders een tekort aan jodium, met grote gevolgen voor de schildklier, want op termijn kan dit leiden tot een auto-immuunziekte. Zo ook het tekort aan vitamine B12 wat een essentiële rol speelt in o.a. schildklierfunctie en methylering (hoe goed je bijv voeding kunt omzetten in hormonen). (2)

Bodem

Door uitputting en verarming van de bodem bevatten niet-biologische groente en fruit een flink verminderd vitamine en mineralen gehalte als je dit vergelijkt met een de jaren 80. Je zal dus vandaag de dag meer voeding moet eten dan voorheen om dezelfde nutriënten binnen te krijgen.

In de tabel zie je duidelijk een drastische afname in voedingsstoffen. Genoemde oorzaken in het rapport zijn raffineren en bewerking van voedsel, productiemethoden (veredeling, verandering van rassen, gewasbescherming, kunstmest, bodembeheer etc)
Calcium, fosfor en magnesium zijn nauw verbonden met elkaar en dienen in balans te zijn. Het hoge fosfor gehalte in combinatie met het verlaagde calcium en magnesium gehalte in voeding betekent voor velen een negatief effect op de spier-, bot- en gebitsgezondheid.

Een paar voedingsmiddelen uitgesplitst, periode 1985/2002
(Bron: 1985 Geigy Zwitserland, levensmiddelenlaboratorium Karlsruhe/sanatorium oberthal)

Bron: Thomas rapport
Link tussen hersen gerelateerde klachten en tekorten aan mineralen en sporenelementen:

Ook het Louis Bolk Instituut in Nederland bracht een onderzoek uit dat de trends in bodem en gewaskwaliteit liet zien. Hierin is de afname in vrijwel alle mineralen duidelijk bevestigt (Hospers-Brands, Staps & Voshol, 2017). De Nederlandse grond is arm aan selenium. Het kan dan natuurlijk niet zo zijn dat voeding die groeit in de grond rijk is aan selenium. Een selenium tekort komt dus ook vaker voor dan we denken.
Als we de link tussen hersen gerelateerde klachten en tekorten aan vitamine, mineralen en sporenelementen nu in gedachte houden, is het dan raar dat de diagnoses ADHD, angst, agressie, depressie en PMS omhoog schieten? Nee, dat noemen we oorzaak-gevolg.

Maar nee, we eten gezond en hebben geen supplementen nodig. Uhuh…..

Bewerkte voeding en raffineren

Talloze producten in de supermarkt (witmeel, jozo zout, witte pasta, witte rijst, witte suiker, oliën) zijn hoog bewerkt en geraffineerd met als gevolg dat de voedingsstoffen verloren zijn gegaan. Ook andere bewerkingen aan voedsel, opslagmethoden, sealen etc. gaan ten koste van veel voedingsstoffen. Denk hierbij aan de voorverpakte maaltijden en maaltijdsalades. Je denkt gezond bezig te zijn want je eet toch salade en groenten? Maar door het snijden, blootstellen aan licht en zuurstof en in plastic verpakkingen gooien gaan de voedingsstoffen er grotendeels uit en blijven de plastics over in de voeding. Tel dit op bij de uitgeputte grond en sowieso minder voedingsstoffen in onze voeding en dan snap je dat je dus nog hoger risico loopt op tekorten.

Het verteren van voedsel kost energie, die je lichaam uit mineralen en spoorelementen haalt. Geraffineerde producten bevatten deze mineralen en sporenelementen niet meer dus in feite onttrek je extra energie uit je lichaam. Je krijgt er ook nog eens een hoop conserveringsmiddelen en plastics gratis bij wat de mitochondriën (verantwoordelijk voor energie productie) niet fijn vinden. Hierdoor gaan ze meer schadelijke stoffen als vrije radicalen produceren, wat het lichaam nog meer energie kost om te neutraliseren. Het kost je veel meer energie; letterlijk, zonder dat je er iets voor terug krijgt. Je wil juist voeding eten die je energie geeft voor een optimale energie aanmaak in het lichaam. 

Jozo zout is, ten opzichte van bijvoorbeeld Keltisch en Himalaya zeezout, ontdaan van zo’n 84 mineralen en sporenelementen. Ook oliën als zonnebloemolie is door raffineren zijn voedingsstoffen kwijtgeraakt en oxideert (zoals roest op ijzer) heel snel wat schadelijk is voor je gezondheid.

De standaard westerling eet nog maar gemiddeld 5% onbewerkte voeding. Aangezien bewerking leidt tot afname in voedingsstoffen is het niet raar te bedenken dat de mens met het huidige voedingspatroon tekorten oploopt. Vooral B-vitamines zijn zeer gevoelig voor licht, hitte en zuurstof.

Andere mogelijke oorzaken van tekorten

Dit zijn echter niet de enige redenen van tekorten die de mens in onze huidige samenleving kan oplopen.

Zonuren 

Nederland heeft al weinig zonuren. Als de zon schijnt wordt ons geadviseerd zoveel en vaak mogelijk zonnebrand crème te smeren. Dit blokkeert de opname van vitamine D.  Hierdoor is het niet verwonderlijk dat velen een tekort hebben aan vitamine D. De opname wordt ook gehinderd met kleding. Het is dus belangrijk onze huid bloot te stellen aan de zon om de vitamine D te kunnen opnemen. Dit is helaas met voeding niet op te lossen aangezien vitamine D vrijwel niet in voeding voorkomt. Andere risico factoren voor laag vitamine D opname is ouderdom en donkere huidskleur. Vitamine D is o.a. belangrijk voor botgezondheid, vaatgezondheid en ook voor de hormonen. Tekorten kunnen hierdoor mede leiden tot verminderde botdichtheid, bloeddruk problemen, diabetes, depressie, ontstekingen in het lichaam en chronische aandoeningen. De reguliere zorg legt de ondergrens bij 40 mmol/L maar onderzoek heeft (Dr. Tello, Harvard universiteit) aangetoond dat een minimale waarde van 80 mmol/L een gunstig effect heeft op o.a. vaatgezondheid.

Medicijngebruik

Medicijngebruik maakt de behoefte aan bepaalde voedingsstoffen groter. Voordat je meteen gaat opzoeken wat de gevolgen zijn van jouw medicatie in de opname van voedingsstoffen en dan een supplement hiervoor gaat aanschaffen, raad ik je aan contact met mij op te nemen. Want supplementen kunnen interacties geven met medicijnen en de werking verminderen. 

Sport

Mensen die op hoger niveau sporten of vaak intensief sporten en veel bewegen hebben een verhoogde behoefte aan verschillende voedingsstoffen. 

Milieu

Zware metalen en xeno-oestrogenen vergroten onze behoefte aan voedingsstoffen. Ons lichaam moet alle schadelijke stoffen die we via water, ademhaling of voeding binnenkrijgen neutraliseren en ontgiften. Hierbij betrokken zijn verschillende voedingsstoffen, die niet altijd voldoende aanwezig zijn. Bovendien zouden deze voedingsstoffen eigenlijk gebruikt moeten worden voor andere belangrijke processen in ons lichaam.

Essentiële voedingsstoffen worden verbruikt

Er zijn belangrijke dingen in ons eten die ons lichaam nodig heeft om gezond te blijven. Soms gebruikt ons lichaam veel van deze dingen om goed te kunnen werken. Als je veel eten eet dat je lichaam zuur maakt, dan heeft je lichaam extra mineralen en sporenelementen nodig om het bloed minder zuur te maken. Dit is waarschijnlijk een van de redenen waarom mensen steeds vaker op jonge leeftijd last krijgen van zwakke botten; de mineralen die normaal gesproken helpen bij sterke botten worden gebruikt om het zuur in het lichaam tegen te gaan. In grote lijnen zou 70% van ons eten zwak basisch, basisch of sterk basisch moeten zijn en 30% mag zuurvormend/sterk zuurvormend zijn, zodat de balans in ons lichaam goed blijft.

Bloedsuikerspiegel stabilisatie

Veel gebruikelijke voeding zorgt ervoor dat onze bloedsuikerspiegel te snel en te lang stijgt. Denk bijvoorbeeld aan aan suiker, brood, sap, frisdranken, alcohol, tarwe, mais, aardappelen etc. Maar niet alleen voeding brengt dit teweeg; ook stress. Alle vormen van stress in het lichaam (social media, nieuws, prestatiegerichte maatschappij, ongezonde relaties) brengt een stress reactie met zich mee waarbij glucose wordt aangemaakt en insuline om de glucose weer te doen dalen. Het is dus niet zo vreemd dat er constant maatregelen genomen moeten worden om onze bloedsuikers weer in goede banen te leiden.

Chronische klachten/ontstekingen

Chronische klachten en ontstekingen leiden tot een verhoogde behoefte aan voedingsstoffen. We hebben namelijk meer voedingsstoffen nodig om te herstellen. Vooral wanneer de eetlust beperkt wordt door ziekte, is het belangrijk om supplementen te gebruiken om tekorten aan te vullen.

Het staat echter wel voorop dat mensen met chronisch weinig energie, aandoeningen of ernstige ziektes zoals kanker, voorzichtig moeten zijn met het nemen van supplementen zonder professioneel advies. Zelf beginnen met suppleren zou ik deze mensen beslist afraden!

Je bent wat je verteert

Dit is een van de grootste oorzaken in mijn ervaring, van het ontstaan aan tekorten.
Miljoenen mensen in Nederland slikken cholesterol-, maagzuurremmers of andere medicijnen. Bovendien zijn spijsverteringsklachten (als chronische obstipatie of diarree, winderigheid, lever & gal problemen of een lekke darm) voor velen een dagelijks ongemak waarmee mensen hebben leren leven en vaak zien ze dit niet eens meer als abnormaal. Het hoort er gewoon bij denken ze dan. Maar dit zijn juist wel de klachten die ervoor zorgen dat voedingsstoffen niet goed worden afgebroken en dus al helemaal niet goed worden opgenomen. Alleen goed verteerd voedsel kan in een goed werkende darm worden opgenomen.

Het voordeel van supplementen

Supplementen fungeren als poort openers; ze zijn dus de sleutel om de poort te openen. Stel jezelf voor dat jouw celwand hard is geworden door verkeerde voedingsstoffen; tekorten aan omega 3 vetzuren en een overschot aan omega 6 vetzuren bijvoorbeeld. Deze celwand laat geen voedingsstoffen meer door. Om de celwand weer flexibel te maken en te openen voor de opname van voedingsstoffen, heb je een supplement nodig en volstaat alleen goede voeding niet meer. Ook kan het zijn dat supplementen een extra boost geven aan de gezondheid. Je kunt dan ook jouw gezondheidsdoelen wel behalen met alleen de juiste voeding, maar dan zul je veel langer en intensiever bezig zijn. Hier gaat de voorkeur vaak niet naar uit bij cliënten; ze willen graag snel resultaat zien en zich anders voelen. Dan is een goed supplement een oplossing.

Nadelen van supplementen zijn er uiteraard ook.

Hier zijn de belangrijkste:

1. Slechte kwaliteit en opneembaarheid

Er zijn veel supplementen van lage kwaliteit op de markt. Goedkope supplementen bevatten vaak onopneembare anorganische mineralen en synthetische vormen van vitamine B11, B12, D en E. De verhoudingen tussen stoffen kunnen ook niet altijd kloppen bij goedkope merken. Het is belangrijk om advies in te winnen en te kiezen voor een betrouwbaar merk met o.a. vitamine B6 in de P-5-P vorm. Anders krijg je een Sven Kramer probleem. 

2. Supplement….. what else?!

Sommige mensen vertrouwen te veel op supplementen en negeren mogelijke onderliggende problemen die professionele hulp vereisen. Ze denken; oh maar ik neem toch een supplement. Dan krijg ik lekker alles binnen dat ik nodig heb en hoef ik verder nergens meer naar om te kijken. Zo werkt het dus niet!

3. Interacties 

Er kunnen contra-indicaties en interacties optreden, vooral bij het gelijktijdig gebruik van medicijnen en kruidensupplementen. Medicatie kan niet meer goed gaan werken, je kunt ziek worden of een heftige reactie krijgen. Het is dus belangrijk om goed geïnformeerd te zijn met deskundig advies, vooral als je al medicijnen gebruikt of een ernstige ziekte hebt.

4. Balans nog meer scheef trekken

Het onevenwichtig gebruik van bepaalde supplementen kan de balans verstoren. Wanneer je bijvoorbeeld vitamine B12 extra inneemt en geen vitamine B11 terwijl je ook een B11 tekort hebt dan wordt de balans tussen deze twee vitamines nog schever. Hierdoor ga je meer klachten ervaren terwijl je denkt goed bezig te zijn met het innemen van vitamine B12. 

5. Ongezonder gaan eten

Voeding komt altijd op de eerste plaats en een supplement dient slechts ter aanvulling te worden gebruikt. Het is dus geen vervanger voor een gezond eetpatroon.

6. Overdaad

Overmatig gebruik van supplementen kan schadelijk zijn, net zoals eenzijdig eten. Het is dus altijd verstandig en aan te raden het advies van een deskundige in te winnen. Hierbij kan ik je helpen dus schroom niet contact op te nemen! 

Orthomoleculaire waardes en doseringen

Onlangs zag ik een video van Arjen Lubach voorbij komen over supplementen. Hierbij stelt hij o.a. de vraag waarom de orthomoleculaire wereld zo’n hoge doseringen hanteert. Nu je bovenstaand artikel hebt gelezen, dan snap je al wat hierop het antwoord mede is. Ik leg dit nog nader uit.

De RI (Referentie Inname) is een OPINIE van de Europese Commissie over hoeveel een gemiddeld gezond persoon in Europa van een bepaald nutriënt dagelijks nodig heeft om ziekte te voorkomen en gezond te blijven.
Wat is de definitie van ‘gezond’ volgens de Europese Commissie:’ de afwezigheid van ziekte’. Dit is dus verreweg niet hetzelfde als je optimaal goed voelen.

Dus deze RI is de standaard hoeveelheid die de gemiddelde Europeaan nodig heeft om ziekte te voorkomen. Hierin wordt geen rekening gehouden met geslacht, leeftijd, etniciteit, persoonlijke situatie etc.

Binnen Europa zijn er echter grote verschillen alleen al in leefstijl en voeding. In warme landen wordt een siësta gehouden en eten ze laat in de avonduren, wat overigens funest is voor de energiefabriekjes in je lichaam. Italianen die geen mediterraans dieet volgen eten voornamelijk pasta, pizza en dus veel ‘snelle’ koolhydraten met o.a. gluten. Landen als Oostenrijk liggen niet aan zee en zeegroenten of vissoorten uit de zee worden dus ook nog minder geconsumeerd dan landen grenzend aan zee. Mijn punt hierin is; Europa bevat veel verschillende culturen met verschillende eet- en leefgewoontes. De top 5 ziektebeelden zijn niet in ieder Europees land hetzelfde en dus ook de behoeftes en voedingstekorten niet.
Fysiologisch gezien zijn er ook daadwerkelijk verschillen tussen mensen onderling. Donkere huidskleur betekent een verminderde opname van o.a. vitamine D. Maar hiernaast bevat het gemiddelde lichaam van een persoon uit equatoriale gebieden minder bruin vet dan de gemiddelde noordelijke Europeaan. Dit komt voort uit eeuwenlange evolutie en ‘natuurlijke selectie’ waarbij de mens zich genetisch aanpast aan de omgeving. In noordelijke landen waar het vaak koud is en vriest, heeft de mens een natuurlijk ingebouwd mechanisme ontworpen zodat ze kunnen omgaan met de kou; bruin vet, wat warmte produceert. Mensen uit zuidelijke landen hebben dit veel minder. Bruin vet zorgt tevens voor een snellere vetverbranding, waardoor je minder snel kans hebt op o.a. diabetes.

Er zijn dus veel verschillen binnen Europa. Maar over alle Europese landen moet wel een richtlijn worden gesteld dus wat gebeurt er? Een veilig gemiddelde dosis voor iedereen ongeacht geslacht, etniciteit, woongebied / klimaat, persoonlijke behoeftes. De RI is dus absoluut niet hetzelfde als een maximale aanbevolen dagdosering of toxische grens.

Vaak zie je hogere doseringen bij vitamine B12 en bij magnesium. Waarom is dit? Veel mensen ervaren tegenwoordig stress en zijn snel overprikkeld en onrustiger. De prestatiegerichte maatschappij is geïntensiveerd en het digitale tijdperk met alle gevolgen van dien (effect op lichaam en gezondheid) is er pas enkele decennia. Zowel vitamine B12 als magnesium worden hierdoor in hoge mate verbruikt, waardoor de behoefte stijgt. Eet je suiker? Dan heb je nog veel meer van deze voedingsstoffen nodig. Bij B12 is het ook zo dat de opname sterk afhangt van de maagfunctie, maagzuur en darmfunctie. Is dit niet goed? Dan zul je de vitamine slecht opnemen uit voeding.

Daarnaast komen er nog andere factoren bij kijken, namelijk stress, etniciteit (hoe donkerder de huid, des te minder vitamine D je kunt opnemen), leeftijd (hoe ouder hoe minder makkelijk je vitamine D kunt opnemen door verminderde huidfunctie), zwangerschap (zwangere heeft een verhoogde behoefte).
Uit onderzoek van meer dan 3.000 personen is ook gebleken dat je 244% meer vitamine D3 nodig hebt in supplement vorm als je niet ook voldoende magnesium en vitamine K2 gebruikt. Heb je dus een tekort aan een van deze, dan moet je een sterk hogere dosering innemen om tot dezelfde bloedwaarde te komen.

Een bloedtest is dus het beste middel om te zien hoe je ervoor staat en welke dosering supplement je nodig hebt om tot een goede bloedwaarde te komen. Neem contact met mij op om te kijken welke behoeftes jouw lichaam heeft!

Literatuurlijst:
 1) https://www.rivm.nl/sites/default/files/2018-11/Factsheet%20Voedselconsumptie%202012%20-%202016%20Wat%2C%20waar%20en%20wanneer.pdf
2) https://www.trouw.nl/nieuws/veel-korte-lontjes-zouden-kampen-met-jodiumtekort~b776334e/?referrer=https://www.google.com/